Historia powstania KNF-u
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) jest centralnym organem administracji rządkowej, któremu na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 r., powierzona została piecza nad rynkiem finansowym w naszym kraju. Wcześniej nadzór ten sprawowała Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, która przestała istnieć z chwilą powstania KNF.
Obszar podległy Komisji Nadzoru Finansowego jest bardzo rozległy i obejmuje podmioty funkcjonujące w sektorze bankowym, działające na rynku kapitałowym, ubezpieczeniowym, w branży usług płatniczych i pieniądza elektronicznego, emerytalnym, a także w obrębie kas spółdzielczych.
Zadania Komisji Nadzoru Finansowego
Zakres działalności i kompetencji KNF jest niezwykle szeroki, koncentruje się przede wszystkim na wypełnianiu zadań oraz funkcji o charakterze kontrolnym, dyscyplinującym, legislacyjnym, edukacyjnym czy informacyjnym.
Podstawowym celem aktywności 12-osobowego składu Komisji, podległej bezpośrednio Prezesowi Rady Ministrów, który mianuje szefa KNF, są starania na rzecz bezpieczeństwa, stabilności i transparentności szeroko rozumianego rynku finansowego.
Ważnym elementem tych działań prewencyjnych, jest dbałość o to, aby podmioty świadczące swoje usługi w sektorze finansowym, spełniały restrykcyjne przepisy, a ich działalność cechowała przejrzystość, jaka jest bardzo istotna w przypadku wszystkich instytucji publicznego zaufania.
W praktyce nadzór i kontrola KNF sprowadza się do śledzenia poczynań o charakterze biznesowo-handlowo-gospodarczym takich podmiotów, jak np.: Giełda Papierów Wartościowych, wszystkie banki i SKOK-i, zakłady/towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, Towarowa Giełda Energii, OFE i wielu innych.
Istotną kwestią jest bieżący monitoring i analiza sytuacji ekonomicznej podmiotów/instytucji. Komisja Nadzoru Finansowego dysponuje całym wachlarzem sankcji i innych środków dyscyplinujących wobec uczestników, którzy nie respektują obowiązków i przepisów prawnych, w tym nawet zawieszenia bądź wykluczenia danego podmiotu z możliwości funkcjonowania na rynku.
Komisja zajmuje się również opracowywaniem oraz opiniowaniem projektów aktów prawnych m. in. przy współpracy z Ministerstwem Finansów. Za pośrednictwem swojej witryny internetowej, KNF upublicznia też listę podmiotów, wobec których toczy się konkretne postępowanie bądź nałożona została jakaś kara – co ma głównie na celu uświadomienie i ostrzeżenie strony popytowej, czyli finalnych odbiorców oferty nierzetelnej firmy.
W wielu przypadkach, Komisja Nadzoru Finansowego pełni także rolę swoistego mediatora pomiędzy stronami różnych sporów czy konfliktów, na rzecz ich polubownego rozstrzygnięcia.
Komisja Nadzoru Finansowego wydaje licencje zezwalające na prowadzenie działalności bankowej, a na dalszym etapie reguluje, kontroluje i dyscyplinuje banki w zakresie ich aktywności. Sprawdzanie sytuacji finansowej banków, ma za zadanie stwierdzenie czy są przestrzegane zasady odnośnie limitowanej koncentracji zaangażowań, optymalnego zarządzania ryzykiem albo posiadania właściwych zabezpieczeń.
Komisja szacuje również zagadnienia związane ze spłatą udzielonych kredytów i pożyczek, a w momencie dostrzeżenia zagrożenia, może nakazać dodatkowy wymóg kapitałowy (np. zawiązanie rezerwy). Komisja Nadzoru Finansowego udziela ponadto rekomendacji poszczególnym bankom w Polsce. Jeśli dany bank notorycznie dopuszcza się poważnych zaniedbań czy zaniechań, KNF może nałożyć na niego surową karę pieniężną w wysokości do 1 mln. zł., a także zawnioskować o odwołanie prezesa banku.